31 oktober 2023Jongerenwerk in de school helpt echt
Is jongerenwerk in de school zinvol? Hoe dan en met wat dan? We vroegen het leerlingen, docenten en schooljongerenwerkers op 5 VO-scholen in ‘s-Hertogenbosch. Dat deden we via een uitgebreide vragenlijst en er kwamen duidelijke antwoorden. Schooljongerenwerk blijkt bekend bij veel leerlingen, helpt snel bij eenvoudige vragen en bij talentontwikkeling, draagt bij aan de goede sfeer in school en is vooral een essentiële schakel tussen thuis, wijk en school.
Sinds februari 2022 werken jongerenwerkers van PowerUp073 op 5 middelbare scholen in ’s-Hertogenbosch. In 2023 gaat het om 15 jongerenwerkers die (in totaal 128 uur/ 3,5 fte) actief zijn op de scholen Yuverta VMBO, Dieze College, de Bossche Vakschool, Van Maerlant en Praktijkschool de Rijzert. In een aanvankelijke pilot op 1 school en later uitgebreid naar 5 scholen onderzoeken we hoe deze jongerenwerkers bijdragen aan een veilig schoolklimaat waar leerlingen meedoen aan activiteiten, hun talenten ontwikkelen en hun diploma behalen. Ook kijken we naar samenwerking in de school, signaleren van problemen en het nut van de jongerenwerkers als verbinders. Zij kennen veel leerlingen immers van school, maar óók van de straat, de wijk en het jongerencentrum. De inzet van de schooljongerenwerkers is een cofinanciering van de scholen, de gemeente ’s-Hertogenbosch en het samenwerkingsverband de Meierij VO. PowerUp073 doet de uitvoering.
Vragenlijst
We stuurden een vragenlijst naar leerlingen, schoolpersoneel en de schooljongerenwerkers om te weten waar we staan. Gelukkig namen zij de moeite om mee te denken. We kregen veel ingevulde vragenlijsten terug, van:
- 996 van de 2258 leerlingen (43%);
- 121 van de 385 medewerkers van de scholen (31%);
- 13 van de 15 schooljongerenwerkers (87%).
Daarmee behaalden we een positieve deelnamescore. De resultaten die we hierna noemen, zijn representatief.
De resultaten
- We zijn gekend
Ongeveer 90 procent van alle leerlingen kent het jongerenwerk en weet ook wat we doen. Veel genoemd worden het organiseren van activiteiten, in gesprek gaan en helpen bij problemen. In de 5 scholen kent 79 procent van de leerlingen een jongerenwerker en 31,4 procent van alle leerlingen praat ook met de jongerenwerker in de school. Ook het schoolpersoneel geeft de zichtbaarheid en benaderbaarheid van de jongerenwerkers een ruime voldoende (resp. 7,2 en 7,8). Onze jongerenwerkers zijn zichtbaar en vindbaar in de scholen en hebben gemakkelijk contact met leerlingen. Omdat we op school én in de wijk aanwezig zijn in de ‘bubbel’ van de leerlingen, ontstaat er gemakkelijk een vertrouwensband.
Jaarlijks gaan we met de nieuwe 1e-jaars leerlingen en hun docenten naar het jongerencentrum in de wijk. Zo versterken we de verbinding en weten met name ook docenten dat we meer doen dan ‘chillen met jongeren’.
- Onze vrije rol heeft meerwaarde
Onze jongerenwerkers zijn structureel aanwezig in de scholen, maar zij hebben een andere rol dan het onderwijs. Dat heeft voordelen. Vanuit hun vrije rol en positie spreken jongerenwerkers de leerlingen anders aan. En vanuit hun contacten met leerlingen buiten de school kunnen zij ook anders verbinden.
Bijna alle personeelsleden in de 5 scholen (97 procent) bevestigen dit. Zij melden dat het schooljongerenwerk positieve impact heeft op leerlingen. De jongerenwerker in de school is voor leerlingen een betrouwbare persoon aan wie je allerlei vragen kunt stellen en bij wie je ook zorgen kunt uitspreken (64 procent). Personeelsleden zijn ook van mening dat leerlingen zich -dankzij de jongerenwerker- prettiger/veiliger voelen op school (60 procent), beter ondersteund weten (51 procent) en/of beter in hun vel zitten (43 procent).
Op enkele scholen vormden de schooljongerenwerkers ‘meet-up teams’. Leerlingen uit diverse leerjaren denken mee over activiteiten, thema’s en de sfeer op school. Met hun oren en ogen open voor wat er speelt, fungeren zij als ‘mini-jongerenwerkers’.
- Individuele leerlingen kunnen bij ons terecht
Van de bevraagde leerlingen meldt 13 procent dat zij zijn ondersteund door een jongerenwerker in de school. Deze leerlingen geven aan hier veel baat bij te hebben en dat het hen heeft vooruitgeholpen. Ze geven gemiddeld een 8 als cijfer voor de ondersteuning. Leerlingen kwamen veelal met vragen over identiteit, talentontwikkeling, maar ook praktische dingen zoals een baantje of stageplek vinden. Spelen er meer complexe vragen of problemen, dan dragen de jongerenwerkers bij aan het verstevigen van de hulpcirkel rondom leerlingen. Juist omdat zij thuis, straat en school kennen. En vanzelfsprekend verwijzen zij snel en gemakkelijk naar de collega’s van het schoolmaatschappelijk werk of het jeugdmaatschappelijk werk (JPP).
Meiden kwamen vaak met vragen over vriendschap, seks en relaties. Jongens hadden meer vragen over werk, sport, stage, school, verslavingen, slechte gewoontes en identiteit.
- We verbinden thuis, straat en school
De jongerenwerkers zijn aanwezig in de school én in de wijk. Zij kennen veel leerlingen van het jongerencentrum in de buurt of van activiteiten en/of ontmoetingen op straat. Soms zijn ook ouders min of meer bekend. De jongerenwerkers schakelen gemakkelijk en verbinden contexten. Dat wordt positief beoordeeld. Alle schooljongerenwerkers en een groot deel van het schoolpersoneel (81 procent) maakt melding van samenwerking op één of meerdere gebieden. Samen geven zij de samenwerking een rapportcijfer van 7,1. Genoemd wordt de samenwerking in het contact tussen leerlingen en ouders en het samen afstemmen van vervolgstappen. Ook is er samenwerking bij het organiseren van activiteiten voor en/of met leerlingen en voorlichting of themalessen. En 50 procent van het schoolpersoneel ervaart, ondervindt of vermoedt meerwaarde in verbinding met de wijk via de jongerenwerker. Die meerwaarde zit ‘m mede in kennis over de jongeren- en straatcultuur; ook kent de jongerenwerker de actuele trends in de sociale media en het gedrag van jongeren online.
Een leerling die op school het label ‘initiatiefloos’ krijgt, blijkt op het jongerencentrum juist bijzonder betrokken bij activiteiten. De schooljongerenwerker vertelt dit aan de docenten en zij zien dit ook in het jongerencentrum. Samen bespreken zij hoe de leerling op school mogelijk anders uitgedaagd kan worden.
De schooljongerenwerker informeert de docenten over de populariteit van Snus (nicotinezakjes) onder leerlingen. Ook blijft de schooljongerenwerker wijzen op het gevaar van online ronselen van leerlingen, bijvoorbeeld wanneer zij hun pinpas af geven.
Het vervolg
We zijn blij met de uitkomsten van dit onderzoek. Maar we zijn er natuurlijk nog niet. Een aantal verbeterpunten kunnen we snel oppakken. Denk aan effectiever profileren van de schooljongerenwerkers in de scholen en docenten en leerlingen nog meer stimuleren om een kijkje te nemen in de jongerencentra. Ook blijven we investeren in de waardevolle verbinding school-wijk-thuis en de toegevoegde waarde daarin van het schooljongerenwerk. Daarin liggen volop kansen, zowel voor de school als de wijk! Samen met de scholen pakken we de kansen en verbeterpunten op.